Shańaraq instutin bunnan bılay da bekkemlew hám rawajlandıriw, jas shańaraqlardıń huqıqıy jáne sotsiyallıq-ekonomikalıq máplerin qorǵaw hám qollap quwatlawdı kusheytiw boyınsha alıp barılıp atırǵan is ilajlardı sapa jaǵınnan jańa basqıshqa kóteriw, fizikalıq jaqtan salamat, ruwxıy jetik hám hár tárepleme rawajlanǵan náwqıran áwladtı tárbiyalawda mámleketimizde kóplegen reformalar ámelge asırılmaqta.

Keleshegimizdiń tırnaǵı bilim dárgaylarında jaratıladı, basqasha aytqanda xalqımızdıń erteńgi kuni qanday bolıwı perzentlerimizdiń búgin qanday tálim hám tarbiya alıwına baylanıslı ekenligin umıtpawımız kerek. XIX asirdiń ortasına kelip «Mektep gigiyenası» rawajlana basladı. 1954-jıdan baslap «Balalar hám óspirimler gigiyenası» dep atala basladı. Jas óspirimlik dáwir bul osiw dáwiri esaplanadı. Sonlıqtanda mektep jasındaǵı balalardıń kútimine itibar beriw arqalı bir qansha keselliklerdiń aldın alǵan bolamız. Óspirim jasındaǵı balalar bir iyinli papkalar arqalawı apiwayı mısal boladı. Sonlıqtan mekteptegi parta, stol, stullardı, taxtanı gigenalıq qaǵıydalarǵa boysınǵan halda jaylastırıw lazım.

Mine sonıń ushın tómendegi maǵlıwmatlarımızda oqıwshılardıń den sawlıǵına tiyisli geypara gigenaliq talaplar haqqında sóz etpekshimiz. Balalar menen shuǵullanıw ushın stollardı tómendegi qaǵıydalarǵa ámel qılǵan halda qoyıw maqsetke muwapıq.

• Stollar shepten jaqtılıq túsetuǵın, aynalı tárepke qoyıw.
  
• Eki orınlı stollar 3-qatardan aspawı kerek.
  
• Stollar arasındaǵı aralıq 0, 5 metrden aspawı kerek.
  
• Diywallarǵa asılǵan doska (baner, plakat, kórgizbe qurallar) bet
• kólemi 0, 71-1, 5 metr bolıwı kerek.

Kózdiń gigenalıq qaǵıydaları. Házirgi kúnde kóz aynek taǵıp atırǵan óspirimlerdi k’oplep ushıratamız hám bul ne sebepten kelip shıǵadı degen sorawǵa onıń gigena qaǵıydaların tolıǵı menen ámel qılmaw tiykarǵı faktor boladı. Sonlıqtan tómendegi qaǵıydalarǵa itibar beriwimiz kerek.

• Kitap penen kóz arası 30 sm kem bolmawı kerek.
  
• Kóz sharshap qalmawı ushın 20-30 minut oqıǵannan keyin 1-2 minut dem aldırıw uzaqqa qaraw h.t.b.
  
• Jatıp oqıw, transport qurallarında, awqatlanıp atırıp oqıw qadaǵan etiledi.
  
• Partalarǵa oqıwshılardı boyına tuwrı keletuǵın etip otırǵızıw tiyis, bunda kishkene boylı hám kózi ázzi oqıwshılardı aldınǵı partalarǵa 1-
• partadan 5-partaǵa shekem otırǵızıladı, al basqaların tómendegi qatardaǵı kórsetkishler boyınsha otırǵızıw tiyis.

Oqıwshınıń sm de boyı
Partanıń nomeri

110-119 6
120-129 7
130-139 8
140-149 9
150-159 10
160-169 11
170-179 12

Al doska menen artqı parta (stoll) arası 8-9m bolıwı kerek. Doskanı baslawshı klaslar ushın 80-85 sm biyik, al joqarǵı klaslarda 90-95 sm de pol menen doskanıń arası usı aralıqta biyik bolıwı tiyis. Egerde usı qaǵıydalarǵa boysınbasa qáddi-qawmettiń natuwrı qáliplesiwi bir neshe túrli boladı: iyilgen , lordoz, kifoz, qaqayǵan, skolioz qáddi-qáwmetler boladı. Qáddi-qáwmettiń buzılıwına tek ǵana adamnıń sırtqı kórinisi ózgerip qoymastan, sonıń menen birge ol ishki organlar: ókpe, júrek, bawır, búyrek, asqazan hám ishek sıyaqlılardıń rawajlanıwına da funktsiyasına da keri tásir jasaydı.

Stoll hám stullardıń gigenik qaǵıydaları.

Uyde sabaq tayarlawshılar ushın oqıwshınıń arnawlı ornı bolıwı kerek. Bul orın aynaǵa jaqın jerde jaylasqan, stoll lampası sheti kók reńli qalpaqlı bolsa maqsetke muwapıq boladı. Boydıń ósiwine qarap stol hám stullar tómendegi kestege qarap otırǵızıladı.

Oqıw dáwirleri Stol (sm) Stul (sm)
Baslanǵısh klaslar ushın 54-60 32-36
Orta klaslar ushın 62-66 40-42
Joqarı klaslar ushın 72-78 44-48

Tash PMI Nókis filiali
Emlew isi fakulteti studenti: Ońǵarbaev.D